Expertisepunt LOB

Arbeidsmarktinformatie

en LOB

Arbeidsmarktinformatie is een van de onderdelen van LOB die jongeren ondersteunt bij het (leren) maken van een studie- en loopbaankeuze. Bij het (leren) maken van loopbaankeuzes is het belangrijk dat jongeren meer zicht krijgen op wat ze goed kunnen (kwaliteitenreflectie), wat ze leuk vinden (motievenreflectie) en een realistisch beeld kunnen vormen van de arbeidsmarkt (werkexploratie). Hier hoort ook het onderzoeken van de kans op werk bij. Als jongeren bij het maken van loopbaankeuzes ook rekening houden met kansen op de arbeidsmarkt, hebben jongeren meer kans op een baan met perspectief.  Toch is dit thema binnen werkexploratie nu vaak nog onderbelicht.

 

Onderzoek (Fouarge, 2016) wijst uit dat onvoldoende intensieve en/of gerichte loopbaanbegeleiding en het gebruik van goede arbeidsmarktinformatie belangrijke oorzaken zijn voor switchen en spijt van de studiekeuze. Rekening houden met de arbeidsmarkt is dus belangrijk, maar niet eenvoudig. Tegelijkertijd is het belangrijk dat LOB niet sturend is richting opleidingen met een goed arbeidsmarktperspectief, zonder dat jongeren hiervoor een sterke intrinsieke motivatie hebben. De vrijheid voor de studie-/loopbaankeuze blijft aan de jongeren.

Bewustwording en kennis bij begeleiders over de vraag hoe jongeren arbeidsmarktinformatie systematisch en afgewogen in hun LOB proces kunnen gebruiken, is daarom essentieel. Op deze pagina vind je hiervoor enkele handvatten.

Wat houdt arbeidsmarktinformatie in en wat is de relatie met LOB?

Arbeidsmarktinformatie verwijst naar gegevens en inzichten over de huidige en toekomstige trends op de arbeidsmarkt. Dit omvat informatie over beschikbare beroepen, de benodigde vaardigheden en opleidingen, baankansen, salarisverwachtingen, en de vraag naar werknemers in specifieke sectoren. Het helpt jongeren bij het maken van weloverwogen loopbaankeuzes door hen een realistisch beeld te geven van de mogelijkheden en uitdagingen op de arbeidsmarkt. Arbeidsmarktinformatie ondersteunt LOB door jongeren te informeren over sectoren met perspectief en hen te helpen hun talenten en interesses af te stemmen op actuele werkgelegenheid.

 

Wat verstaan we onder kansrijk kiezen?

Bij kansrijk kiezen spelen de loopbaancompetenties kwaliteitenreflectie (talent),  motievenreflectie (interesses) en zicht op de arbeidsmarkt (werkexploratie) een belangrijke rol.  Door middel van reflectie op praktijkgerichte ervaringen/stages, het voeren van loopbaangerichte gesprekken en het meenemen van arbeidsmarktinformatie binnen het LOB-proces kunnen jongeren (leren) bewust en weloverwogen loopbaankeuzes te maken die de kans op een bij hen passende succesvolle toekomst vergroot. 

Module Arbeidsmarktinformatie en LOB

Online module LOB en arbeidsmarktinformatie

Benieuwd hoe je arbeidsmarktinformatie kunt integreren binnen het LOB-proces van jongeren, bekijk dan onze online module LOB en arbeidsmarktinformatie.

Onderzoek

Onderzoeksrapport Studiekeuze in beweging

In dit rapport lees je de conclusies van het onderzoek naar maatregelen die sterker sturen richting opleidingen met een duurzaam arbeids-marktperspectief in tekortsectoren.

Hoofdconclusie van het onderzoek is dat voor de sturende maatregelen die in dit onderzoek zijn onderzocht de doeltreffendheid niet kan worden aangetoond.
Er wordt echter ook geconcludeerd, op basis van bestaande literatuur, de afgenomen interviews en de vig-nettenstudie, dat studiekeuze wel – maar niet makkelijk - beïnvloedbaar is. De belangrijkste factor die studiekeuze beïnvloedt, is het beeld dat studenten van de studie en het daarop-volgende beroep hebben. Het gaat hierbij nadrukkelijk niet om concrete kosten van de opleiding, baankansen en later salaris, maar om het beeld dat studenten hebben van de inhoud van hun studie, het latere beroep, de primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden en de arbeidsomstandigheden. Dit beeld komt niet altijd overeen met de werkelijkheid. Deze beelden zijn te beïnvloeden door loopbaanoriëntatie en voorlichting. Deze beïnvloeding is uitdagend omdat beelden van leerlingen al op zeer vroege leeftijd ontstaan en sterk gestuurd worden door hun sociale omgeving.

De rol van arbeidsmarktperspectief bij de studiekeuze van jongeren

Dit artikel van Youngworks laat zien dat toekomstperspectief wel degelijk een rol speelt, maar dat jongeren dat breder interpreteren.

Jongeren zien minder goede baankansen vaak niet als breekpunt en hebben een beperkt referentiekader als het gaat om de arbeidsmarkt.  Conclusie uit het artikel is dat jongeren niet met feiten moeten worden gewaarshuwd, maar een nieuw perspectief moet worden geboden op kansrijke sectoren. Sectoren waar ze hard nodig zijn en waar ze volop kansen vinden om zichzelf te ontwikkelen. Focus dus vooral op de vraag hoe  jongeren op jonge leeftijd goed kunnen worden begeleid en geïnspireerd. Want een studie die zowel bij jongeren past als die uitzicht biedt op een goede baan, is uiteindelijk een win-win voor iedereen!

De relatie tussen de arbeidsmarkt en studie-inschrijvingen

Jongere kiest studie niet om baankans

Scholieren baseren hun studiekeuze niet aantoonbaar op de baankansen en startsalarissen van een opleiding. Dat blijkt uit CPB-onderzoek dat op 6 februari 2025 is gepubliceerd, waarin voor verschillende onderwijsniveaus en studierichtingen de arbeidsmarktperspectieven naast studie-inschrijvingen worden gelegd.

 

Tools

LOB-opdrachtenbank

Hier vind je vrij beschikbare LOB-opdrachten waar jongeren met arbeidsmarktinformatie aan de slag kunnen. Deze LOB-opdrachten kan je vrij inzetten binnen het eigen LOB-programma en bestaan uit een docentenhandleiding en een jongerenopdracht en kunnen (met bronvermelding) gratis worden gedownload, geprint en gebruikt

Praktijkvoorbeelden LOB

Hoe geven mbo-scholen in Nederland vorm aan arbeidsmarktinformatie in hun LOB-programma? Hier vind je ter inspiratie praktijkvoorbeelden. Je kunt de voorbeelden vrij gebruiken voor je eigen LOB-programma.

LOB-onderzoeksbank

Hier vind je op toegankelijke wijze LOB-onderzoeken over arbeidsmarktinformatie. Van ieder onderzoek is een samenvatting beschikbaar, ook is kort beschreven hoe je de betreffende publicatie kunt gebruiken voor de LOB-praktijk