LOB-kennisbank

In deze handreiking krijg je zicht op wat LOB is, welke facetten van belang zijn bij LOB en hoe hier op het vmbo in praktische zin invulling aan gegeven kan worden. De handreiking is bedoeld als hulpmiddel bij het versterken en verstevigen van de bestaande loopbaanbegeleiding en kan ook gebruikt worden als inspiratiedocument. Dit document is een handreiking aan decanen, mentoren/docenten, teamleiders en schoolleiders in het vmbo. De werkende LOB-elementen worden aangereikt en het is aan de school te beslissen hoe deze het beste ingezet kunnen worden, passend bij de eigen visie en beleid. Het doel van deze handreiking is om te informeren en voorbeelden te geven om LOB, als examenonderdeel van de profiel-programma’s, vorm te geven.

Hoe kun je aansluiten op de loopbaanactiviteiten van voorscholen en extra aandacht besteden aan LOB-activiteiten?. Deze handreiking geeft inspiratie om de bestaande begeleidingsprogramma's te verstevigen en te versterken.

Krijg zicht op welke facetten van belang zijn bij LOB, zodat je LOB binnen havo en vwo kunt vorm geven, versterken en borgen.

Deze handreiking is bedoeld als hulpmiddel bij het versterken en borgen van het bestaande LOB-programma en kan ook fungeren als inspiratiedocument. Dit document is een handreiking aan decanen, mentoren, docenten, teamleiders en schoolleiders in havo en vwo. De school bepaalt en beslist zelf hoe LOB het beste kan worden ingezet, passend bij eigen visie en beleid.

Binnen het onderwijs wordt als het goed is al vroeg de basis gelegd voor het leren kennen van jezelf. Naast het aanleren van kennis, is het net zo belangrijk om op school brede vaardigheden te ontwikkelen, waarbij je als leerling ontdekt welke talenten je hebt en waar je goed in bent of kunt worden. Dit maakt dat leerlingen (met de juiste begeleiding) passende loopbaankeuzes kunnen maken. Omdat de toekomst onvoorspelbaar is en veel banen zoals we die nu kennen niet meer zullen bestaan, is het belangrijk leerlingen hierop voor te bereiden zodat ze bewuste keuzes kunnen maken en regie krijgen en houden over hun eigen loopbaan.

Deze handreiking voor slb’ers, loopbaanbegeleiders (lob’ers), mentoren/ docenten, lob-coördinatoren, decanen en teamleiders in het mbo is bedoeld als hulpmiddel bij het versterken van de bestaande loopbaanbegeleiding van studenten. In deze handreiking lees je wat moet en wat mag. De school beslist op welke manier LOB wordt gefaciliteerd en past bij de eigen visie en het beleid. Vervolgens besluiten de opleidingsteams hoe ze LOB organiseren, coördineren en uitvoeren.

In deze praktische handreiking worden werkzame elementen bij het studie- en beroepskeuzeproces van leerlingen op het vmbo besproken en worden voorbeelden van tools en materialen aangeboden. Het doel van de handreiking is scholen handvatten bieden om leerlingen effectief te kunnen begeleiden in hun loopbaan.

In deze tool worden de loopbaancompetenties gekoppeld aan de hbo-vaardigheden en vervolgens aan de competentiegebieden en Dublindescriptoren. Bij iedere loopbaancompetentie worden praktische voorbeelden gegeven, zodat jij met behulp van deze tool geïnspireerd wordt om hier concreet mee aan de slag te gaan.

Hoe geef je loopbaanontwikkeling vorm in het onderwijs? Is het een apart vak of komt het terug in lessen of bij andere vakken? Hoe betrek je docenten bij dit thema en maak je ze enthousiast? Hoe zorg je hierbij voor samenhang?

Deze wegwijzer geeft handvatten en inspiratie.

Met deze tips besteed je gemakkelijk en in weinig tijd aandacht aan loopbaanontwikkeling in jouw (vak)les. 

In dit handboek wordt ingegaan op vraagstukken rondom BPV begeleiding van studenten met een extra ondersteuningsbehoefte. Hoe organiseer je BPV, welke verbinding is er met LOB en hoe betrek je alle partijen bij de BPV?

Goede begeleiding in het onderwijs en in de praktijk is van essentieel belang om loopbaankansen van jongeren met een beperking te vergroten. En dat is nodig ook. In Nederland hebben 120.000 jongeren tussen de 15 en 25 jaar een arbeidsbeperking door een chronische ziekte, lichamelijke of psychische aandoening of handicap.

Begeleiders in het onderwijs en in de praktijk spelen voor, tijdens en na werkervaringen een cruciale rol in de begeleiding van jongeren met een functiebeperking om succeservaringen mogelijk te maken en loopbaankansen van deze jongeren te vergroten.

Deze handreiking bied handvatten voor de begeleiding in school en praktijk

Wanneer er zicht is op de oorzaken van uitval/switch kun je gericht aanpassingen doen die er voor zorgen dat jongeren succesvol doorstromen.

De wegwijzer Doorstroomgegevens helpt je hierbij.

Dit kwaliteitskader LOB voor mbo-instellingen, opleidingsteams en docenten is in opdracht van de MBO Raad, het ministerie van OCW, het Kennispunt MBO Burgerschap en het Expertisepunt LOB tot stand gekomen door een ontwerponderzoek dat door Oberon is begeleid.

In opdracht van de MBO Raad, het ministerie van OCW, het Kennispunt MBO Burgerschap en het Expertisepunt LOB heeft Oberon tussen april en december 2021 een ontwerponderzoek begeleid. Hierin is met veel betrokkenen uit de sector gewerkt aan concrete handvatten voor de kwaliteitsverbetering van loopbaanontwikkeling (LOB) en burgerschapsonderwijs in het mbo.

Resultaten zijn onder meer:

• Een kwaliteitskader LOB voor mbo-instellingen, opleidingsteams en docenten. Het kwaliteitskader schetst een gedeeld beeld van waar LOB aan zou moeten voldoen en ondersteunt instellingen bij de organisatie daarvan. In het kwaliteitskader is ook uitgewerkt wat loopbaanbegeleiding vraagt van elke mbo-docent betrokken bij de begeleiding van studenten.

• Een docentprofiel burgerschapsonderwijs
  Dit profiel is aanvullend aan de eisen die gelden voor álle docenten in het mbo en gaat specifiek in op de taken, kennis, vaardigheden en houdingen die nodig zijn om burgerschapsvorming en burgerschapsonderwijs in het mbo vorm te geven.

• Een analyse van beleidsopties burgerschapsonderwijs aan de hand van voor- en nadelen, draagvlak, en beschikbare kennis over effectieve sturing in het onderwijs.

• Een overzicht van de ervaren deskundigheid en scholingsbehoefte van mbo-docenten ten aanzien van LOB en burgerschap.

• Tenslotte samenvattende bevindingen en aanbevelingen op landelijk en instellingsniveau om met meer kwaliteit en eenduidigheid invulling te geven aan LOB en burgerschap in het mbo.

Samen werken in de regio aan LOB is een belangrijke opgave om leerlingen en studenten goed te ondersteunen bij de overstap naar vervolgonderwijs of arbeid. We kunnen dan denken aan het ontwikkelen van doorlopende leerlijnen voor LOB of het samen goed inzetten van een loopbaandossier. Om dit te bereiken is goed samenwerken tussen verschillende onderwijsinstellingen en andere partijen van groot belang. Het realiseren en onderhouden van een goede samenwerking in de regio is echter geen simpele opgave, en vraagt om gerichte interventies en aanpakken. Wat zijn succesfactoren als we kijken naar het samenwerken tussen partners of het gebied van LOB en doorstroom? Wat zijn essentiële elementen voor goede regionale samenwerkingsverbanden? In opdracht van het Expertisepunt LOB is een onderzoek uitgevoerd naar de werkzame principes en ontwerpcriteria van succesvolle regionale samenwerkingsverbanden op het gebied van doorstroom van leerlingen en studenten met een focus op LOB. In deze handreiking zijn de belangrijkste inzichten uit dat onderzoek weergegeven. Met de reflectietool die in deze handreiking wordt gepresenteerd kun je samen met betrokkenen in gesprek over de wijze waarop samenwerking nu wordt vormgegeven, en of er aandachtspunten zijn voor mogelijke verbetering.

studenten HRM van De Haagse Hogeschool geven eenmalig een workshop over het hbo om jongeren op het havo en mbo voor te bereiden op de overstap naar het hbo. Deze workshop is gericht op bewustwording, ontwikkeling en/of versterking van de benodigde hbo-vaardigheden. Het idee is dat studenten beter weten waar ze aan beginnen en beter voorbereid starten met hun hbo-opleiding. Youngworks onderzocht in opdracht van het Expertisepunt LOB de opbrengsten en beschrijft in deze rapportage de inzichten die kunnen bijdragen aan het verder optimaliseren van het project.

Niet voor iedereen is de overstap naar de arbeidsmarkt eenvoudig en juist die studenten kunnen veel baat hebben bij een doorlopende LOB-ontwikkellijn met perspectief. Zodat de wereld ook voor hén open ligt.

Deze Wegwijzer beschrijft wat arbeidsmarktinformatie inhoudt, waarom het belangrijk is, hoe het kan worden ingezet en wat dit vraagt van onderwijsprofessionals.

Kwaliteitsborging bij LOB begint bij een heldere visie en beleid. Een inspirerende visie brengt mensen in beweging en geeft richting aan de doelstellingen en de aanpak van LOB in de school. Hoe? Deze infographic geeft een impressie.

Kwaliteitsborging bij LOB begint bij een heldere visie en beleid. Een inspirerende visie brengt mensen in beweging en geeft richting aan de doelstellingen en de aanpak van LOB in de school.

Lees meer in deze wegwijzer.

Deze handreiking is bedoeld voor docenten, mentoren en decanen in het middelbaar en hoger onderwijs die leerlingen met een autismespectrumstoornis (ASS) begeleiden bij hun loopbaanoriëntatie en studiekeuze.

 

Deze infographic laat zien welke leeromgeving een jongeren nodig heeft om zijn arbeidsidentiteit te ontwikkelen middels het ontwikkelen van zijn loopbaancompetenties. Daarnaast geeft deze infographic de samenhang weer tussen:

• de loopbaangerichte leeromgeving (pijlers: praktijkgericht, dialogisch en vraaggericht). Wat op schoolniveau moet worden gefaciliteerd.
• de lob-cyclus (ervaren, reflecteren, loopbaansturing). Wat op begeleidingsniveau moet worden aangeboden.

In deze wegwijzer lees je wat een Loopbaangerichte leeromgeving in houdt en de keuzes die de school hierin kan maken.

In deze wegwijzer lees je welke loopbaancompetenties er zijn, welk doel ze hebben en hoe kun je ze kunt inzetten.

In deze wegwijzer lees je wat het loopbaangesprek inhoudt, wat moet en wat kan.

LOB is een verplicht onderdeel van het examenprogramma in het vmbo. Werkexploratie, het onderzoeken van werk(mogelijkheden), is een van de loopbaancompetenties die leerlingen moeten ontwikkelen. Deze competentie staat centraal bij het maken van een keuze voor een (beroeps)opleiding. Echter, deze staat niet los van de andere loopbaancompetenties die in het examenprogramma zijn opgenomen: kwaliteiten- en motievenreflectie, loopbaansturing en netwerken. In deze handreiking geven we aanwijzingen hoe werkexploratie in de school kan worden vormgegeven en verbonden met de andere loopbaancompetenties. Dit is een handreiking om werkexploratie vorm te geven in school. De handreiking is ontwikkeld in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. De handreiking is gebaseerd op een twee jaar durend onderzoeksproject op tien scholen in het kader van de City Deal Aanpak Jeugdwerkloosheid migrantenjongeren.

In deze praktische handreiking bespreken we werkzame elementen die bijdragen aan een effectief studie- en beroepskeuzeproces van leerlingen op de ISK. Daarnaast bieden we voorbeelden van tools en materialen om aan de slag te gaan met deze elementen. Het doel van de handreiking is scholen handvatten bieden om leerlingen effectief te kunnen begeleiden in hun loopbaan.

Deze handreiking geeft praktische handvatten voor scholen die de samenwerking met ouders over de begeleiding van de loopbaanontwikkeling van de leerlingen willen verbeteren. De handreiking is bedoeld ter inspiratie van scholen die de samenwerking met ouders meer loopbaangericht willen maken.

In deze wegwijzer lees je waarom het belangrijk is ouders/ verzorgers te betrekken bij de loopbaanbegeleiding van hun kind en hoe je dit kunt doen.

In het document voorbeeldvragen loopbaangesprek zijn richtvragen opgenomen die als leidraad bij het loopgesprek kunnen worden gebruikt. Het is van belang dat deze richtvragen vertaald worden naar de gesprekssituatie en daarmee aansluiten bij de situatie en de jongere.

Deze infographic geeft de samenhang weer tussen het loopbaandossier, plusdocument en doorstroomdossier. Daarnaast wordt bondig per LOB-document weergegeven wat het is, hoe het LOB-document ingezet kan worden en wat scholen zelf mogen bepalen.

In deze wegwijzer lees je wat het een loopbaandossier is, hoe het ingezet kan worden, wat wettelijk bepaald is en wat scholen zelf mogen bepalen.

In deze wegwijzer lees je wat het een plusdocument is, hoe het ingezet kan worden, wat wettelijk bepaald is en wat scholen zelf mogen bepalen.

In deze wegwijzer lees je wat het een doorstroomdossier is, hoe het ingezet kan worden, wat wettelijk bepaald is en wat scholen zelf mogen bepalen.

Een kaart voor de loopbaanreiziger

Studenten moeten op de een of andere manier zichzelf sturen: hun eigen nieuwsgierigheid volgen, hier en daar op weg geholpen door tips van andere reizigers. Deze loopbaankaart is een hulpmiddel om de reis te visualiseren. Een kaart of plattegrond is meer dan een tweedimensionale weerslag van de werkelijkheid: ze doet ook een beroep op de fantasie. Een kaart helpt jongeren zich te oriënteren en biedt daarmee een anker, een vaste grond op basis waarvan mensen gericht actie (durven) ondernemen.

Heb je behoefte aan een totaaloverzicht van de LOB-tools die je allemaal op jouw school kunt inzetten om LOB te versterken? Dan biedt de infographic LOB-tools je een goed overzicht.

Hoe borg je de kwaliteit van LOB en Burgerschap? Het advies is om vooral de dialoog te voeren tussen betrokkenen. Deze gespreksleidraad helpt je hierbij.

Als je met jongeren in gesprek gaat over LOB, valt op dat vrijwel iedereen positieve ervaringen heeft gehad en de essentie van LOB – na enige uitleg - als zeer waardevol ziet. Tegelijkertijd zijn veel jongeren kritisch. Kritisch op hoe LOB nu vaak vorm krijgt en kritisch op wat ze nog missen op het gebied van LOB. Dit onderzoek biedt dan ook inzicht in een aantal grotere kansen.

We benoemen deze hieronder kort samengevat. Bij de beschrijving van de resultaten verderop in dit rapport maken we waar relevant onderscheid tussen opleidingsniveaus, fasen binnen de opleiding en besteden we aandacht aan de loopbaancompetenties. De belangrijkste kansen en uitdagingen op het vlak van LOB zijn:

Persoonlijke relevantie

Jongeren hebben behoefte aan meer maatwerk op het gebied van LOB, waarbij de invulling en inhoud is afgestemd op zowel persoonlijke behoeften als de fase van ontwikkeling van de leerling of student.

Een levendige vorm

Jongeren zijn positief over projecten waarbij ze praktijkervaringen opdoen bij organisaties, of aan de slag gaan met echte vraagstukken. Dat geldt ook voor stages. Als ze na afloop van dat soort ervaringenreflecteren op hun drijfveren en kwaliteiten, ontwikkelen ze zelfinzicht en leren ze over hun talenten en (on)mogelijkheden. Hier zijn jongeren sterk naar op zoek, bewust of onbewust.

Herkenbare LOB
Jongeren zijn nu nog (deels) niet bekend met het begrip LOB, vaak hebben ze er wel eens van gehoord. Bekendheid met LOB is geen doel op zich, maar biedt wel een kans. Nu tellen veel LOB-activiteiten niet bij elkaar op. Jongeren zien zelf geen samenhang of een doorlopende LOB-lijn die ze vanaf het voortgezet onderwijs voorbereidt op een vervolgopleiding en de arbeidsmarkt. De gebruikte terminologie is over verschillende opleidingsniveaus niet consistent.

Met dit convenant spreken de Vereniging Hogescholen en de MBO Raad hun sterke voorkeur uit voor publieke samenwerking.